ไฟฟ้ามีประโยชน์อย่างมาก แต่หากผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้าหรือผู้ใช้งานเองไม่มีความรู้ความเข้าใจ ไฟฟ้าก็เป็นอันตรายได้เช่นกัน เนื่องจากไฟฟ้ามีศักยภาพในการก่อให้เกิดอันตรายได้ แต่ถ้ามีระบบการจัดการที่เหมาะสมและปลอดภัยโอกาสที่จะเกิดอันตรายก็มีน้อยมาก แม้ว่าอันตรายจากไฟฟ้าจะมีระดับความรุนแรงสูง เมื่อเกิดความผิดพลาดอาจทำให้เสียชีวิตหรือเปลี่ยนชีวิตได้
ความปลอดภัยทางไฟฟ้าคือแนวปฏิบัติทั่วไปของผู้ปฏิบัติงานที่ต้องดูแลและบำรุงรักษาอุปกรณ์ที่ใช้ไฟฟ้าเพื่อลดอันตรายจากไฟฟ้าและป้องกันผลกระทบที่เป็นอันตรายในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุ การไม่ปฏิบัติตามความปลอดภัยทางไฟฟ้าอาจนำไปสู่อุบัติเหตุ เกือบพลาด หรือแม้แต่เสียชีวิตได้
อันตรายจากไฟฟ้า
อันตรายที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้าเป็นความเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดการบาดเจ็บซึ่งอันตรายจากไฟฟ้าอาจทำให้เสียชีวิตหรือได้รับบาดเจ็บได้ อันตรายจากไฟฟ้าที่พบบ่อย ได้แก่
- มีการดัดแปลงแก้ไขอุปกรณ์ไฟฟ้าไม่เป็นไปตามมาตรฐาน
- การระเบิดของไฟฟ้า หรือ ประกายไฟ
- ไฟฟ้าช็อต และ ไหม้จากการสัมผัสสายไฟที่มีไฟฟ้า
- ไฟไหม้จากการออกแบบสายไฟที่ผิดพลาดไม่ได้ตามมาตรฐาน
- วงจรโอเวอร์โหลด หรือ การใช้ไฟที่มากเกินโดยไม่มีระบบป้องกันการตัดวงจร
- ไม่ติดตั้งสายดินตามมาตรฐาน
- บริเวณที่มีไฟฟ้าแรงสูงไม่มีการติดป้ายเตือน
- ไม่มีการตรวจสอบระบบไฟฟ้าประจำปีโดยวิศวกรไฟฟ้าที่ขึ้นทะเบียนตามกฎหมาย
อันตรายที่กล่าวข้างต้นอาจเกิดขึ้นได้ หากไม่มีมาตรการด้านความปลอดภัยที่ดีพอในสถานประกอบการของตนเอง
วิธีป้องกันอันตรายจากไฟฟ้า
การป้องกันอันตรายจากไฟฟ้า ประกอบด้วย ระบบปลอดภัย คนปลอดภัย และสถานที่ปลอดภัย
- Safe Systems หมายถึง : ระบบการทำงานที่ปลอดภัย เริ่มด้วยการกำหนดผู้ที่มีหน้าที่ในการปฏิบัติงานกับไฟฟ้าโดยกำหนดคุณสมบัติให้ชัดเจน เพื่อป้องกันผู้ไม่มีหน้าที่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับระบบไฟฟ้า รวมถึงทำการประเมินความเสี่ยงด้านความปลอดภัยในการทำงานกับไฟฟ้า
การประเมินความเสี่ยงยังเป็นส่วนสำคัญของระบบการทำงานที่ปลอดภัย เพราะมาตรการด้านความปลอดภัยเริ่มมาจากการประเมินควาเสี่ยงยิ่งมีการประเมินละเอียดได้มากเท่าไหร่ การกำหนดมาตรการด้านความปลอดภัยก็จะครอบคลุมมากเท่านั้น เพื่อให้สามารถป้องกันและควบคุมอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นในขณะปฏิบัติงานได้จะต้องระบอันตรายให้ครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นไฟฟ้าแรงสูงหรือแรงดันต่ำก็มีอันตรายด้วยกันทั้งนั้น
- Safe People หมายถึง : คนปลอดภัย ซึ่งวิธีที่จะทำให้คนหรือผู้ปฏิบัติงานปลอดภัย คือการฝึกอบรมไฟฟ้า ให้กับผู้ปฏิบัติงานให้มีความรู้ ความสามารถ และมีคุณสมบัติเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด และฝึกปฏิบัติให้มีประสบการณ์ในการทำงานและสามารถรับรู้อันตรายจากไฟฟ้าได้ แม้ว่าความรู้และประสบการณ์จะเป็นสิ่งสำคัญในการทำงานกับไฟฟ้า แต่ทักษะและทัศนคติของผู้ปฏิบัติงานก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน
เมื่อพิจารณาถึงความสามารถของแต่ละบุคคลแล้วโปรดจำไว้ว่าความสามารถของแต่ละบุคคลที่เกี่ยวข้องกับงานที่กำลังดำเนินการอยู่ไม่ใช่ทุกคนจะสามารถทำงานกับไฟฟ้าได้อย่างเท่าเทียมกัน การฝึกอบรมเพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานมีความรู้ความสามารถจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ปฏิบัติงาน นอกจากความรู้ความสามารถแล้ว ประสบการณ์ในการทำงานก็เป็นสิ่งที่สำคัญอีกประการหนึ่ง เพราะหากผู้ปฏิบัติงานมีประสบการณ์มาก ความชำนาญก็จะมากตามไปด้วย
- Safe Places คือสถานที่ปลอดภัย : เริ่มต้นด้วยระบบไฟฟ้าที่ได้รับการออกแบบอย่างถูกต้อง โดยปกติแล้วระบบไฟฟ้าควรถูกสร้างขึ้นอย่างถูกต้องตามข้อกำหนดการออกแบบโดยผู้ที่มีความสามารถซึ่งปฏิบัติตามระบบความปลอดภัยในการทำงาน ควรใช้งานระบบดังกล่าวอย่างถูกต้องเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายจากไฟฟ้า แต่ระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้ามีโอกาสเสื่อมสภาพและก่อให้เกิดอันตรายได้
เมื่อมีอายุการใช้งานนานขึ้น จึงมีความจำเป็นต้องดำเนินการตรวจสอบระบบไฟฟ้า และ บำรุงรักษาเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น และความถี่ของการบำรุงรักษาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อตรวจดูว่าระบบมีความพร้อม สามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัยหรือไม่ ซึ่งหากพบว่าอุปกรณ์อยู่ในสภาพที่ไม่พร้อมใช้งาน ให้รีบแก้ไขเพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัย เพราะหากระบบไฟฟ้ามีอุปกรณ์ที่ชำรุดเสียหาย อาจทำให้เกิดความสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สินได้
สรุป
การทำงานกับไฟฟ้าเป็นงานที่มีความเป็นอันตรายสูงมากหากผู้ปฏิบัติงานไม่มีความรู้ความสามารถเฉพาะในงานที่ทำอาจทำให้เกิดความสูญเสียตามมา จึงเป็นที่มาของการออกประกาศกฎหมายให้นายจ้างจัดให้ลูกจ้างที่ทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้าจะต้องได้รับการอบรมไฟฟ้าก่อนเริ่มงาน นายจ้างจะต้องจัดให้มีระบบที่ปลอดภัยสำหรับผู้ปฏิบัติงานมีความรู้และ คุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดของกฎหมาย และ ประการสุดท้ายสถานที่ปลอดภัยเมื่อมีครบทั้ง 3 องค์ประกอบการทำงานกับไฟฟ้าก็จะปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
