PSM : ทุกเรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับ การจัดการความปลอดภัยกระบวนการผลิต

PSM แนวคิดการทำงานที่จะช่วยให้งานคุณปลอดภัยขึ้นอย่างทันตา

หลาย ๆ ครั้งที่ความปลอดภัยในการทำงานถูกมองข้าม และนำมาสู่อันตรายอย่างร้ายแรงต่อผู้ปฏิบัติงาน รวมไปถึงคุณภาพของงานหรือผลิตภัณฑ์ที่ออกมาก็ไม่ตรงตามมาตรฐานที่ควรจะเป็น ส่งผลถึงลูกค้าที่อาจจะได้รับสินค้าที่ไม่สามารถใช้งานได้อีกด้วย ดังนั้นปัจจุบันนี้ห้างร้านหรือกิจการต่าง ๆ จึงมีการอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัยหลายหลักสูตรมาก ๆ เพื่อที่การทำงานในพื้นที่ปฏิบัติงานเป็นไปได้อย่างราบรื่น รวมไปถึงลดโอกาสการเกิดอันตรายร้ายแรงต่อผู้ปฏิบัติงาน ซึ่ง PSM ก็คือหนึ่งในนั้น

ในวันนี้เราจะมาแนะนำให้คุณได้รู้จักเกี่ยวกับ PSM แนวคิดที่จะช่วยให้การทำงานของคุณนั้นมีความปลอดภัยมากขึ้น เป็นอีกหนึ่งหลักสูตรที่ทั้งผู้ปฏิบัติงานและผู้ประกอบกิจการควรรู้ 

PSM คืออะไร ?

PSM หรือ Process Safety Management : PSM คือ การจัดการ ดูแล จัดหา ให้การทำงานมีความปลอดภัย และการป้องกันไม่ให้เกิดอุบัติการณ์ (Incident) ที่จะก่อให้เกิดการบาดเจ็บ ความอันตรายต่อร่างกาย ที่เกี่ยวเนื่องกับกระบวนการในการผลิตที่ใช้สารเคมีอันตรายร้ายแรง โดยจะเน้นไปที่การใช้มาตรการในการจัดการความปลอดภัยต่าง ๆ รวมไปถึงการอบรมให้เข้าใจเกี่ยวกับพื้นฐานด้านวิศวรกรรมในการชี้บ่ง วิเคราะห์ ประเมิน และควบคุมอันตรายระหว่างกระบวนการผลิต 

สรุปเลยก็คือการเสริมสร้างความปลอดภัยระหว่างการทำงานกับสารเคมีอันตราย ซึ่งจะมีวิธีการและข้อบังคับที่แตกต่างออกไปจากความปลอดภัยพื้นฐาน เนื่องจากอย่างที่รู้กันว่าสารเคมีอันตรายนั้นมีโอกาสก่อให้เกิดผลกระทบที่ร้ายแรงอย่างมาก ดังนั้นผู้ประกอบการจึงควรเข้าร่วมการตรวจประเมิน PSM ตามกฎหมาย เพื่อหลักเลี่ยงปัญหาที่จะเกิดตามมาภายหลัง

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ PSM

การเข้ารับการตรวจประเมิน PSM นั้นถือเป็นข้อบังคับทางกฎหมายตั้งแต่ พ.ศ.2559 เนื่องด้วยทางคณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย เล็งเห็นถึงอันตรายและความสูญเสียจากการทำงานในพื้นที่ปฏิบัติงานที่มีสารเคมีอันตราย จึงได้ออกมาตรการและข้อบังคับเกี่ยวกับ PSM ดังนี้ 

• มาตรการข้อบังคับจากคณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ว่าด้วยเรื่องของหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการประกอบกิจการในนิคมอุตสาหกรรม ฉบับที่ 4 พ.ศ.2559
• มาตรการข้อบังคับจากคณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ว่าด้วยเรื่องของหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการประกอบกิจการในนิคมอุตสาหกรรม ฉบับที่ 6 พ.ศ.2563
• ประกาศจาก การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ฉบับที่ 115/2561 เรื่อง แนวทางการตรวจประเมิน PSM
• ประกาศจาก การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ฉบับที่ 34/2564 เรื่อง แนวการการตรวจประเมิน PSM ฉบับที่ 2
• ประกาศจาก การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ฉบับที่ 35/2564 เรื่อง คุณสมบัติของผู้ตรวจประเมิน และการขึ้นทะเบียนเป็นผู้ตรวจประเมิน PSM 

PSM จำเป็นกับใครบ้าง

แม้ว่า PSM จะเป็นเรื่องที่สำคัญ แต่ก็สำคัญสำหรับนิคมอุตสาหกรรมและกิจการบางประเภทเท่านั้น ดังนี้

1. นิคมอุตสาหกรรม หรือกิจการที่ต้องมีกระบวนการทำงานที่เกี่ยวกับกับสารเคมีอันตรายร้ายแรงโดยตรง โดยจะต้องมีปริมาณของสารเคมีตรงตามกฎหมายที่ได้กำหนดไว้ 
2. นิคมอุตสาหกรรม หรือกิจการที่ต้องมีกระบวนการทำงานที่เกี่ยวกับกับแก๊สไวไฟ วัตถุไวไฟ หรือของเหลวไวไฟโดยตรง โดยจะต้องมีปริมาณของสารเคมีตรงตามกฎหมายที่ได้กำหนดไว้ 

กระบวนการที่เกี่ยวข้องกับแก๊สไวไฟหรือของเหลวไวไฟ ที่มีปริมาณครอบครองตั้งแต่ 4,545 กิโลกรัมหรือ 10,000 ปอนด์ขึ้นไป ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง เว้นแต่ แก๊สไวไฟหรือของเหลวไวไฟซึ่งนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิงเท่านั้น เช่น ใช้สำหรับหม้อน้ำ หรือเติมยานพาหนะ

ขั้นตอนการตรวจประเมิน PSM อย่างคร่าว ๆ

1. ผู้ประกอบการ เจ้าของกิจการ ยื่นคำขอเพื่อตรวจประเมิน PSM 
2. คณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยรับทราบและดำเนินเรื่องไปยังผู้ตรวจประเมินภายนอก 
3. ผู้ตรวจประเมินภายนอก (Outsource) เริ่มดำเนินการตรวจประเมินตามขั้นตอน 
4. ผู้ตรวจประเมินภายนอก ส่งรายงานเกี่ยวกับการตรวจ ประเมินข้อบกพร่องที่ต้องแก้ไข และข้อเสนอแนะ ผ่านทางระบบ PSM 
5. ผู้ประกอบการหรือเจ้าของกิจการ เริ่มจัดส่งรายงานการแก้ไขผ่านทางระบบ PSM 
6. คณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย รับทราบเรื่อง 

นี่เป็นขั้นตอนอย่างคร่าว ๆ ของการตรวจประเมิน PSM ผู้ประกอบการสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบของ PSM วิธีการดำเนินงานอย่างละเอียด รวมไปถึงกฎเกณฑ์เกี่ยวกับการตรวจประเมินได้ที่เว็บไซต์ของ คณะกรรมการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย