แนะนำ : แนวทางการตรวจเครน ปี 2023 ให้ถูกต้องตามที่กฎหมายกำหนด

  บทความนี้จะช่วยทำคุณเข้าใจถึงมาตรฐานตรวจสอบปั้นจั่น ตรวจเครน ถูกต้องตามกฎหมาย  

ปั้นจั่น คือ เครื่องจักรที่ใช้ยกสิ่งของขึ้นลงตามแนวดิ่ง และ เคลื่อนย้ำยสิ่งของเหล่านั้นในลักษณะแขวนลอยไปตามแนวราบ ปัจจุบันนิยมนำมาไว้ใช้ยกสิ่งของที่มีน้ำหนักมากพวกโครงสร้างเพื่อประกอบ ติดตั้ง จัดเก็บเข้าชั้นเก็บสินค้าในคลังสินค้า เป็นต้น

ทำไมถึงต้องตรวจเครนก่อนใช้งาน

• เพื่อให้แน่ใจว่าเครนจะสามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัย
• เพื่อเตรียมความพร้อมของเครนก่อนใช้งาน และ ป้องกันการเกิดความเสียหายระวังใช้เครน
• เพื่อให้ทราบถึงปัญหาและข้อบกพร่องต่างๆในส่วนประกอบปั้นจั่น
• เพื่อปฏิบัติตามข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการทำงานกับปั้นจั่น
• เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้ปฏิบัติงานกับปั้นจั่น

* ตอนนี้ แบบฟอร์ม ปจ1 ปจ2 ที่ใช้ในการตรวจเครนกฎหมาย Update ใหม่แล้วนะครับ * 

ใครบ้างที่ต้องตรวจเครน

ผู้ที่มีการนำปั้นจั่นมาใช้งานเราสามารถแบ่งปั้นจั่นออกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ ดังนี้ 

1. ปั้นจั่นชนิดอยู่กับที่ (ปจ1)
2. ปั้นจั่นชนิดเคลื่อนที่ (ปจ2)

ผู้ที่มีการใช้งานปั้นจั่น ปจ1 ปจ2 ทั้ง 2 ชนิดนี้มาใช้งานจะต้องทำการตรวจเครนตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด

คุณสมบัติผู้ตรวจสอบเครน

• ต้องเป็นวิศวกรเครื่องกล ระดับ ภาคีขึ้นไป และมีใบ กว.
• ต้องได้รับนิติบุคคลที่ได้รับอนุญาตจากกรมสวัสดิการ และ คุ้มครองแรงงาน ตามมาตรา 11
• ต้องได้รับบุคคลที่ได้รับอนุญาตจากกรมสวัสดิการ และ คุ้มครองแรงงาน ตามมาตรา 9

ตามหลักเกณฑ์กฎหมายเกี่ยวกับการตรวจปั้นจั่น อ้างอิง ” กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2564 หมวดที่ 2 ส่วนที่ 1 ” นายจ้างจะต้องจัดให้มีการทดสอบเครนโดยวิศวกรฯ

ตรวจเครนต้องตรวจอะไรบ้าง

1. ตรวจสอบควบคุมให้มีลวดสลิงเหลืออยู่ในม้วนลวดสลิงไม่น้อยกว่ำสองรอบตลอดเวลาที่ปั้นจั่นทำงาน
2. ตรวจสอบจัดให้มีชุดล็อกป้องกันลวดสลิงหลุดจากตะขอของปั้นจั่นและทำการตรวจสอบให้อยู่ในสภาพที่ใช้งานได้อย่างปลอดภัย
3. ตรวจสอบจัดให้มีที่ครอบปิดหรือกั้นส่วนที่หมุนรอบตัวเอง ส่วนที่เคลื่อนไหวได้ หรือส่วนที่อาจเป็นอันตรายของปั้นจั่น และ ให้ส่วนที่เคลื่อนที่ของปั้นจั่นหรือส่วนที่หมุนได้ของปั้นจั่นอยู่ห่างจากสิ่งก่อสร้าง หรือ วัตถุอื่นในระยะที่ปลอดภัย
4. ตรวจสอบให้ลูกจ้างสวมใส่เข็มขัดนิรภัย และ สายช่วยชีวิตตลอดเวลาที่ทำงานบนแขนปั้นจั่นหรือ ชุดสะพาน
5. พื้นกันลื่นราวกันตก และ แผงกันตกระดับพื้นสำหรับปั้นจั่นชนิดที่ต้องมีการจัดทำพื้น และ ทางเดิน
6. ตรวจสอบการจัดให้มีเครื่องดับเพลิงที่เหมาะสมและพร้อมใช้งานไว้ที่ห้องบังคับปั้นจั่น หรือ ตำแหน่งที่สามารภใช้งานได้สะดวก
7. ตรวจสอบการติดตั้งปั้นจั่นบนฐานที่มั่นคงโดยวิศวกรเป็นผู้รับรอง
8. ตรวจสอบการติดตั้งชุดควบคุมการทำงานเมื่อยกวัสดุขึ้นถึงตำแหน่งสูงสุด (upper limit switch ) ที่ใช้งานได้ตามปกติ
9. ตรวจสอบชุดควบคุมพิกัดน้ำหนักยก (overload limit switch) ที่ใช้งานได้ตามปกติ
10. ตรวจสอบสัญญาญเสียง และ แสงไฟเตือนภัยตลอดเวลาที่ปั้นจั่นทำงาน โดยติดตั้งไว้ให้เห็น และ ได้ยินชัดเจน
11. ตรวจสอบป้านบอกพิกัดน้ำหนักยกไว้ที่ปั้นจั่น และ รอกของตะขอพร้อมทั้งติดตั้งป้ำยเตือนให้ระวังอันตรายที่ลูกจ้างเห็นได้ชัดเจน
12. ตรวจสอบคู่มือการทำงานกับปั้นจั่นเพื่อให้พนักงานสามารถทำงานได้อย่างปลอดภัย

การตรวจปั้นจั่นจะต้องเป็นไปตามกฎหมาย หลักเกณฑ์และวิธีการทดสอบส่วนประกอบและอุปกรณ์ของปั้นจั่น พ.ศ. 2554

นอกเหนือจากที่กล่าวมายังมีอีกหลายส่วนที่เราจะต้องทำการตรวจสอบจำพวกอุปกรณ์ช่วยยกในงานเครน Standard Lifting Equipment ยกตัวอย่างเช่น

• ลวดสลิง (Steel Wire Rope)
• สลิงผ้าเส้นใยสังเคราะห์ (Polyester Sling)
• สลิงยก (Wire Rope Slings)
• โซ่เหล็ก (Steel Chain)
• โซ่ยก (Lifting Chain Slings)
• ชุดตะขอยก (Hooks)
• สเก็น (Shackle) ตัวช่วยเคล้องเกี่ยว
• มาสเตอร์ลิงค์ (Master Link)
• อุปกรณ์เหล็กประกอบชุดยกอื่นๆ (Rigging Hardware) เป็นต้น

ความถี่ในการตรวจเครนต้องตรวจสอบบ่อยแค่ไหน

1. ปั้นจั่นที่ใช้ในงานก่อสร้างพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด

• ไม่เกิน 3 ตัน ให้ทดสอบตามวาระทุก 6 เดือนพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด
• มากกว่า 3 ตัน ให้ทดสอบตามวาระทุก 3 เดือน

2. ปั้นจั่นที่ใช้ในงานอื่น ๆพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด

• ตั้งแต่ 1 ตัน ไม่เกิน 3 ตัน ให้ทดสอบตามวาระทุก 1 ปีพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด
• มากกว่า 3 ตัน ไม่เกิน 50 ตัน ให้ทดสอบตามวาระทุก 6 เดือนพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด
• มากกว่า 50 ตัน ให้ทดสอบตามวาระทุก 3 เดือน

3. ปั้นจั่นที่ไม่มีพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด ให้วิศวกรเป็นผู้กำหนดพิกัดยก
4. ปั้นจั่นที่หยุดการใช้งานตั้งแต่ 6 เดือนหรือซ่อมแซมที่มีผลต่อความปลอดภัย ให้ทดสอบใหม่ก่อนการใช้งาน

น้ำหนักที่ใช้ในการทดสอบเครนจะต้องใช้ขนาดใด

วิศวกรต้องทดสอบการรับน้ำหนักของปั้นจั่น ตามอายุการใช้งาน

1. ปั้นจั่นใหม่

• ขนาดไม่เกิน 20 ตัน ให้ทดสอบการรับน้ำหนักที่ 1 เท่า แต่ไม่เกิน 1.25 เท่า
• ขนาดมากกว่า 20 ตัน แต่ไม่เกิน 50 ตัน ให้ทดสอบการรับน้ำหนักเพิ่มอีก 5 ตันจากพิกัดยกอย่างปลอดภัย

2. ปั้นจั่นที่ใช้งานแล้ว

• ให้ทดสอบการรับน้ำหนักที่ 1.25 เท่าของน้ำหนักที่ใช้งานจริงสูงสุด โดยไม่เกินพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด
• กรณีที่ปั้นจั่นไม่มีพิกัดยกอย่างปลอดภัยตามที่ผู้ผลิตกำหนด ให้วิศวกรเป็นผู้กำหนดพิกัดยกในการทดสอบ

สรุป :

การตรวจเครนปกติแล้ววิศวกรเครื่องกลที่มาตรวจสอบจะต้องได้รับการขึ้นทะเบียนผู้ตรวจสอบเครนไม่ว่าจะเป็นแบบนิติบุคคล หรือ แบบบุคคลทั่วไปก็ตามจะต้องมีเลขทะเบียนอนุญาตตรวจเครน ไม่เช่นนั้นจะถือว่าผิดกฎหมาย และ การตรวจเครนนั้นไม่ถูกต้อง

การตรวจเครนวิศวกรจะต้องทำการตรวจสอบตามแบบฟอร์มที่ราชการกำหนดเท่านั้นคือ แบบฟอร์ม ปจ.1 ปจ.2 วิศวกรผู้ตรวจสอบจะต้องทำการลงบันทึกรายงานในแบบฟอร์มขณะทำการตรวจสอบเพื่อออกใบรับรองให้กับปั้นจั่นตัวที่ไปตรวจสอบ

ทุกครั้งที่ไปตรวจเครนจะต้องทำการทดสอบพิกัดการยกอย่างปลอดภัย (Load test) โดยมีการทดสอบโดยการยกน้ำหนักจริง และ วิศวกรจะต้องยืนถ่ายรูปเพื่อเป็นหลักฐานขณะทำการทดสอบการยก จึงจะถือได้ว่าการทดสอบเครนนั้นเป็นไปตามกฎหมาย